Doofblind de Mol ontmaskeren met AI
Wie is de Mol is een populair Nederlands tv-programma waarin kandidaten samen opdrachten uitvoeren om geld te verdienen. Eén van hen is echter de Mol, een saboteur die onopvallend probeert te voorkomen dat opdrachten slagen. Het is aan de anderen om de saboteur te ontmaskeren en het spel te winnen.
In mijn zoektocht naar de Mol gebruik ik technieken die je misschien niet verwacht: audiodescriptie en ondertiteling. Deze technieken zijn oorspronkelijk ontworpen om mensen met een visuele en/of auditieve beperking gelijkwaardig toegang te geven tot media.
Maar ze kunnen je ook helpen om de Mol te ontmaskeren! Toegankelijkheid blijkt wederom voordelen voor iedereen te hebben.
Stap 1: Audiodescriptie
Audiodescriptie maakt series, films, en voorstellingen toegankelijk voor mensen die slechtziend of blind zijn. Een stem beschrijft tussen de dialogen wat er te zien is. Zo wordt het verhaal voor mensen met een visuele beperking duidelijker.
Wist je dat er in Nederland ongeveer 350.000 mensen een visuele beperking hebben, waarvan 80.000 blinden? Dankzij audiodescriptie heeft deze groep mensen ook toegang tot visuele media.
De NPO is in 2016 gestart met een onderzoek naar de mogelijkheden van audiodescriptie.
Sinds het jubileumseizoen (2020) kun je Wie is de Mol beleven met audiodescriptie. De finale is bovendien voorzien van live audiodescriptie.
Van 2023 tot en met 2026 geeft de regering ieder jaar een miljoen euro extra aan de NPO om publieke televisieprogramma’s te voorzien van audiodescriptie. In 2022 gaf de NPO aan dat 1 tot 4% van het aanbod audiodescriptie bevat.
Video: Wie Is De Mol? 2020 teaser met audiodescriptie
Audiodescriptie geeft niet alleen een extra laag aan het verhaal, maar onthult soms hints die voor anderen verborgen blijven.
Via de Earcatch app kun je afleveringen downloaden, dit zijn audiobestanden. Bij het afspelen van een aflevering luistert de app mee via de microfoon om de audio te synchroniseren met de aflevering op de televisie.
Stap 2: Ondertiteling
Ondertiteling wordt meestal aan de onderkant van het beeld getoond en bevat tekstuele informatie over het dialoog van een programma.
De ondertiteling die het meest wordt gebruikt, heeft geen toevoeging voor doven en slechthorenden. In het Engels heet dit “Subtitles”.
De ondertiteling voor doven en slechthorenden beschrijft ook de belangrijke geluiden die te horen zijn. In het Engels heet dit “Closed Captions”.
Wist je dat er in Nederland zo'n anderhalf miljoen mensen die niet (goed) kunnen horen? Ondertiteling is voor hen essentieel, zodat ook zij programma’s kunnen volgen. Daarnaast zijn er ook andere mensen die gebruik maken van ondertiteling, bijvoorbeeld vanwege omgevingsgeluiden of beperkte taalvaardigheid.
Ongeveer 30.000 mensen zijn doof vanaf de geboorte, zij hebben de Nederlandse Gebarentaal (NGT) als hun moedertaal. Weinig tv-progamma’s zijn beschikbaar met gebarentaal. Een beperkt aantal uitzendingen is beschikbaar met gebarentaal, zoals het journaal en herdenkingen.
De NPO is via de Mediawet wettelijk verplicht om 95% van hun Nederlandstalige programma's te voorzien van ondertiteling. Volgens de NPO wordt dit "ruimschoots" gehaald.
Video: Vaak geen ondertiteling voor doven en slechthorenden
Ondertiteling kan aanvullende informatie geven die ontbreekt in de audio. Bij Wie is de Mol worden naast de gesproken taal ook belangrijke geluiden beschreven in de ondertiteling.
Via de ‘Wie is de Mol’-website kun je afleveringen kijken en is het mogelijk om ondertitelingsbestanden te downloaden. Dit bestand bevat tijdstempels zodat de ondertiteling op het juiste moment in de aflevering getoond kan worden.
Stap 3: Analyseren
De grote vraag is natuurlijk: Wie is de Mol? Deze blog is bewust gepubliceerd na aflevering 9 zodat we toegang hebben tot alle informatie die verborgen is in de audiodescriptie en ondertiteling.
Door beiden te combineren krijg je een goed beeld wat er plaatsvind - ook als je doof en/of blind bent.
We hebben met hulp van AI de audiodescriptie en ondertiteling samengevoegd naar chronologische tekst. Vervolgens hebben we instructies gegeven om de Mol te ontmaskeren op basis van verdachte handelingen.
Een opvallend resultaat is dat de AI-modellen het niet eens zijn over de Mol. De hoogste kans werd toegekend aan Roos en Stijn. Maaike kreeg elke keer de laagste score.
ChatGPT 4o Deep Research: Roos (45% kans)
Claude 3.7 Sonnet Extended: Stijn (70% kans)
DeepSeek DeepThink R1: Roos (70% kans)
Tja, welk model is het meest betrouwbaar..? Als je puur op statistiek de keuze maakt, dan is Roos de beste keuze.
Op het moment van schrijven scoort Stijn het hoogst in de landelijke verdenkingen (44%), gevolgd door Maaike (29%) en Roos (27%).
Op 8 maart weten we of AI de Mol correct heeft gekozen.
Update: De Mol is onthuld, het is Stijn. Claude had gelijk, ChatGPT en DeepSeek niet.